برسی توان رزمی بالگرد کوسه سیاه”کاموف-۵۰”

اولین بالگرد شوروی سابق

Mil Mi-1 اولین بالگرد تولید شوروی سابق که در سال ۱۹۴۸ نخستین پرواز خود را با موفقیت انجام داد. مجموعا ۲۵۹۴ فروند از آن در فاصله سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۵ میلادی تولید شده است.

سرآغاز حرکت به سمت طراحی و توسعه بالگرد تهاجمی

اما تجربه جنگ جهانی دوم و استفاده وسیع و تاثیر گذار از قوای زرهی المان و شوروی، در سال ۱۹۷۶ شوروی را به سمت ساخت یک بالگرد تهاجمی جدید در نقش ضد تانک برای نابودی تانکها و زره پوش های دشمن پیش برد بالگردی اختصاصی برای نبرد ضد زره.

در ان زمان شوروی در حال تولید میل ۲۴ هایند بود. میل۲۴ هایند اگرچه بالگرد تهاجمی و پشتیبانی  هوایی مناسبی بود ولی در نقش ضد تانک به دو دلیل مناسب نبود.

1. تعداد کم موشک ضد تانک قابل حمل
2. توان پرواز ایستایی کم

پروژه بالگرد V-80

کمپانی کاموف دست به توسعه طرحی با نام وی ۸۰  زد که همانند بالگرد های قبلی این شرکت  دارای پروانه های روی هم با چرخش بر خلاف هم بودند. این روش به صورت سنتی توسط کاموف به کار می رفت و برای نیروی دریایی کارایی مناسبی داشت.

از جمله ویژگی های طراحی بالگرد با پروانه های روی هم :

• کاهش وزن بالگرد به دلیل حذف پروانه دم(گشتاور بالگرد با  بر خلاف هم گشتن دو پروانه برطرف میشد)
• کاهش قطعات قابل شکستن و یا نیازمند به تعمیر به دلیل حذف  سامانه انتقال قدرت به پروانه دم
• همچنین  افزایش سقف پرواز و تعادل در پرواز ایستایی بود.

از دیگر ویژگی های طرح جدید  این بود که این بالگرد تک سرنشینه بود. داشتن یک سرنشین با پیشرفت های تسلیحاتی و تحولی که در سامانه های نشانه گیری ایجاد شده بود کار را برای خلبان آسانتر  میکرد البته  درگیری همزمان و هدایت بالگرد کار آسانی نبود ولی مزیت های زیادی مثل کاهش وزن بالگرد در نتیجه افزایش توان حمل تسلیحات یا تقویت بدنه بالگرد وسوسه انگیز بود

بالگرد دارای سیستم نجات خلبانی بود که در صورت نقص فنی خلبان میتوانست بعد از جداکردن پروانه ها با استفاده از صندلی پرتاب شونده خود را از بالگرد خارج کند

طرح در  سال ۱۹۸۱ عملی شد و اولین نمونه با نام  ۰۱۰ در ژوئن سال ۱۹۸۲ اولین پرواز خود را جهت ازمونهای پروازی و تست موتور و پروانه ها انجام داد

دومین پیش نمونه تولید  در ۱۶ اوت ۱۹۸۳ پرواز کرد که جهت تست تسلیحاتی  مورد استفاده قرار گرفت.در اکتبر سال ۱۹۸۳ جلسه ای با حضور فرمانده هان ارتش و وزیر دفاع و صاحبان صنایع برای مقایسه بین طرح وی ۸۰ و بالگرد میل ۲۸ کمپانی میل تشکیل شد.

اکثر شرکت کننده ها در این جلسه به برتری وی۸۰  به میل ۲۸ معتقد بودند .در سال ۱۹۸۴ هر دو طرح ۲۷ مورد پرواز ازمایشی رقابتی انجام دادند و وی ۸۰ نشان داد برتر از میل ۲۸ است و در کل کارایی  بهتری دارد و نسبت به قیمت و کیفیت از میل ۲۸ برتر است.

در اکتبر همان سال قرار شد تا خط تولید بالگرد وی۸۰ راه اندازی شود. البته وی۸۰ همچنان در حال گذراندن تست های خود بود .در ۳ اوریل سال ۱۹۸۵ اولین پیش نمونه در یک مانور تند بر اثر برخورد دو پروانه به هم سقوط  کرد و خلبان ازمایشگر ان که خلبان برجسته شوروی بود کشته شد.

کاموف ۵۰ “بلک شارک” از دل پروژه V-80 متولد شد

در سال ۱۹۸۵ سومین پیش نمونه با کد ۰۱۱ پرواز کرد و برای اجتناب ازاتفاقات مشابه سانحه دلخراش آوریل ۱۹۸۵  فاصله بین دو پروانه بیشتر شد.

و در سپتامبر سال ۱۹۸۵ یک دور دیگر آزمونهای مقایسه ای بین میل ۲۸ و وی ۸۰ اغاز شد که باز به پیروزی وی ۸۰ بر میل ۲۸ منجر شد. این بار دستور تولید وی ۸۰ داده شد و درسال ۱۹۹۱ اولین بار در نمایشگاه فارنبرگ انگلستان دیده شد . در سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳ یک سری ازمون های دولتی را پست سر  گذاشت و نام  کاموف ۵۰ و لقب بلک شارک را بر ان نهاده شد.

تا سال ۱۹۹۵ به علت مشکلات مالی روسیه بعد از فروپاش اتحاد جماهیر شوروی تنها ۱۰ فروند کاموف ۵۰ تولید شده بود. و در نهایت هم کلا ۱۵ فروند کاموف ۵۰ تولید شد نهایتا هم  در سال ۲۰۰۰ کاموف ۵۰ در نبرد چچن حضور پیداکرد ولی در سال ۲۰۰۱ میلادی وزارت دفاع روسیه بودجه کاموف۵۰ را لغو و طرح میل ۲۸ را به جای آن انتخاب کرد

کاموف ۵۰ بالگردی است تک سرنشینه دو موتور با دو پروانه بر روی هم که خلاف هم می چرخد.

بالگرد با کمک مواد ترکیبی و الومینوم ساخته شده است. ۳۰% وزن ان را کامپوزیت تشکیل میدهد . استفاده از این میزان کامپوزیت باعث کاهش  وزن بالگرد و افزایش عمر بدنه تا ۲٫۵ برابر و کاهش پیچیدگی  ساخت بدنه تا ۳برابر شده است.

بخش کناری کابین از ورق فولادی و الومنیوم  ساخته شده و تا در برابر تسلیحاتی با  کالیبر ۲۳م م مقاومت نشان دهد  و شیشه نیز تا کالیبر ۱۲٫۷ م م مقاومت میکند.شیشه ها به شکل طراحی شده اند که خورد نشوند و یک اینه در بالای کابین برای دید رو به عقب وجود دارد.پشت سر کابین محل قرار گیری سوخت و مهمات توپ است و در بخش عقب  بدنه تجهیزان  الکترونیک .

کاموف۵٠ دارای دو بالچه در دوطرف کابین  با توان حمل دو جایگاه زیر هر بالچه با توان حمل مجموعا ۲ تن سلاح است و سر نوک بالچه ها پرتاب کننده شراره قرار دارد. دارای سه چرخ فرود جمع شونده بوده و خود بدنه دارای  سامانه ضربه گیر است  که در صورت باز نشدن چرخ ها بالگرد بتواند بر روی  بدنه فرود بیاید.

کاموف۵۰ مانند  تمامی بالگرد های روسی از دهه ۱۹۷۰ تا کنون از دو موتور توربوشفت کیلمو تی وی ۳ بهره میبرد . نسخه نصب شده بر روی این بالگرد  تی وی ۳ -۱۱۷ وی ام ای  است.هر دو موتور دارای  سامانه خاموش کردن اتش هستند.

سامانه انتقال نیرو از موتورها به پروانه به صورتی  ساخته شده که در صورت از دست دادن یک موتور ،موتور از دست رفته به صورت کامل از  سامانه انتقال قدرت خارج شود تا پرواز با یک موتور بدون مشکل ادامه یابد.

پروانه ها از جنس کامپوزیت و دارای مقاومت  در برابر اتش ۲۰ م م است ، دو مخزن سوخت در بالگرد وجود دارد که هر کدام یکی از موتورها را تقضیه میکند و در صورت صدمه یکی از این مخازن سیستم تزریق سوخت از مخزن دوم سوخت هر دو موتور را تامین میکند.

بالگرد کاموف ۵۰ دارای دو سیستم هیدرولیک جداگانه و یک سیستم مدیریت پرواز است که هر گونه حرکت غیر عادی بالگرد که باعث از کنترل خارج شدن بالگرد اتفاق بیفتد بالافاصله فعال شده و در جهت حفظ تعادل بالگرد عمل میکند.

یک ژنراتور وصل شده برق پروانه اصلی را تامین میکند و البته سه باطری نیز وجود دارد.همان طور که گفته شد بالگرد کاموف۵۰ اولین بالگرد جهان با صندلی پرتاب شونده است در این بالگرد  در هنگام نیاز اول پروانه ها از چرخاننده  جدا شده و بعد  خلبان با کمک صندلی پرتاب کا ۳۷  از بالگرد جدا میشود.این سیستم  توان خروج خلبان از ۰ تا ۴۰۰ کیلومتر در ساعت و از ۰ تا ۴۰۰۰ متر را دارا است اگرچه دو بار کاموف ۵۰ سقوط کرد و خلبان به دلیل نزدیکی زیاد به زمین  فرصت استفاده از این سامانه را نیافت.

بالگرد میتواند در زیر بدنه با کابل تا ۳ تن محموله را نیز حمل کند  که  از جمله ویزگی های این بالگرد رزمی است

تجهیزات الکترونیک

سامانه ناوبری کا ۴۰۱ با ژیرسکوپ حلقه لیزری بر اساس مسیر حرکت  بالگرد ، محل بالگرد را از  محل پرواز مشخص میکند  و میتوان با دادن مختصات هدف بالگرد را برای پرواز خودکار تا هدف هدایت کرد.یک نقشه خان اتوماتیک متصل  به رایانه  دیجتال ناوبری نصب است میتواند محل بالگرد را روی نقشه به خلبان نشان دهد .

یک ارتفاع سنج لیزری میتواند ارتفاع را تا ۳۰۰ متر با دقت بالا برای پرواز در  ارتفاع پایین نشان دهد. در دماغه دارای سامانه اتش شکوال است. این سامانه اپتکی نوری برای کسب و دیدن هدف و نشان گذاری  لیزری ان با نشان گذار لیزری است.

این سامانه میتواند تا ۱۵ درجه بالا،۳۵ درجه دو طرف و ۸۰ درجه در زیر را پوشش دهد. شکوال  می تواند یک هدف بزرگ را از  ۲۵ کیلومتر، یک تانک را از ۱۵ کیلومتر و یک بالگرد را  از ۶ کیلومتری کشف کند. این سامانه توان تعقیب خودکار هدف برای نگهداشتن سامانه نشان گذار لیزری را روی هدف نیز  دارد همچنین از شکوال و دوربین ان جهت هدفگیر توپ ۳۰ م م استفاده میشود . شگوال بر روی دماغه سوخوی۲۵ تی ام نیز نصب است.خلبان دارای یک کلاه پروازی با یک لیزر بر روی ان برای  نشان گیری  موشک هوا به هوای  ار ۷۳ (همانند کلاه میگ ۲۹)و می تواند در زاویه  ۶۰ درجه به طرف هر هدفی موشک ار ۷۳ شلیک کند.

یک اچ یو دی  مشابه نسخه به کار رفته در میگ ۲۹ و یک نمایشگر تک رنگ تک کاره برای هدفگیری  موشک  های و لیزری و اپتکی موجود دارد و همچنین یک صفحه برای نقشه خان خودکار . بر روی اچ یو دی هدفگیر  تسلیحات  از جمله راکت و توپ ۲۳م م و همچنین میزات تسلیحات  و دیگر مشخصات  پرواز به نمایش در می اید .

همچنین بالگرد دارای سامانه هشدار  دهنده راداری و  هشدار دهنده لیزر است

تسلیحات کاموف ۵۰

سلاح ثابت  کاموف ۵۰ یک توپ ۳۰ م م ۲ ای ۴۲ است.این توپ دارای  سرعت اتش ۳۵۰ تا ۵۵۰ بر دقیقه است و  میتواند انواع مهمات های انفجاری و یا انرژی جنبشی ضد زره را شلیک کند. توپ دارای خزانه ۴۶۰ گلوله یا است و دارای تحرک است اگرچه تحرک ان بسیار  کم است. این توپ که درسمت راست بدنه و  زیر ان نصب شده است توان تحرک -۲ و +۹ به صورت افقی و +۳  و -۳۷ به صورت عمودی است . ما بقی تحرک توپ را باید با   چرخش بالگرد  پوشش داد. سیستم جابجای توپ برقی است.

به غیر از این  توپ توان حمل غلاف  توپ ۲۳ م م دو لول را در زیر بالچه خود دارد که ۵۰۰ گلوله حمل میکند.

کاموف ۵۰ توان حمل تا دو راکت انداز ۲۰ لول  ۸۰ م م  بی ۸ و یا راکت ۱۲۲ م م بی ۱۳ با پنچ لول را دارد. به عنوان سلاح ضد تانک توان حمل موشک  ضد تانک لیزر ویخر با برد ۸ تا ۱۲  کیلومتر را به عنوان سلاح اصلی ضد تانک را دارا می باشد که با زاویه ۲۰ درجه به هدف برخورد کرده و توان نفوذ در ۱۰۰۰ م م زره را دارد.

از دیگر تسلیحات قابل حمل که برای  جنگنده ها ساخته شده شامل موشک لیزری  خا ۲۵ ال ، موشک  هوا به هوای ار ۷۳، تا چهار بمب ۲۵۰ کیلویی و یا دو بمب ۵۰۰ کیلویی و یا بمب خوشه ای ۵۰۰ کیلویی را حمل میکند.

بیشترین سرعت ثبت شده برای کاموف۵۰ عدد ۳۹۰ کیلومتر بر ساعت  است ولی در حالت عادی ۳۱۵ کیلومتر در ساعت  و در حالت مسلح  ۲۶۰ کیلومتر در ساعت است. با مخازن سوخت داخلی و سرعت ۱۰۰ کیلومتر  در ساعت دارای  برد ۵۲۰ کیلومتر و با چهار مخزن سوخت خارجی برد ۱۱۶۰ کیلومتر است.

دو نمونه با نام های کاموف ۵۰ ان و کاموف ۵۰ اس اچ نیز برای نبرد شبانه توسعه یافتند که تنها از مدل اس اچ یک فروند ساخته شد

مشخصات کاموف۵۰

• اولین پرواز: ۱۷ ژوئن ۱۹۸۲
• تعداد تولید شده: ۱۷
• طول : ۱۴٫۲۱ متر
• ارتفاع :۴٫۹۳ متر
• قطر روتور: ۱۴٫۵۰ متر
• -طول با چرخش پیچ: ۱۵٫۹۶ متر
•  طول بالها: ۷٫۴۴ متر
• وزن خالی: ۷۷۰۰ کیلوگرم
• وزن برخاست معمولی: ۹۸۰۰ کیلوگرم
• حداکثر وزن برخاست: ۱۰۸۰۰ کیلوگرم
• وزن محموله: ۲۸۰۰ کیلوگرم
• نوع موتور :دو موتور تی وی ۳-۱۱۷
• قدرت موتور: در حالت اضطراری ۲۷۰۰ اسب بخار، در حالت تیک آف ۲۴۰۰ اسب بخار، در حالت کروز ۱۷۵۰ اسب بخار
• سرعت کروز: ۲۶۵ کیلومتر در ساعت
• حداکثرسرعت : ۳۱۰ کیلومتر در ساعت
• حداکثرسرعت مجاز در یک شیرجه ملایم: ۳۹۰ کیلومتر در
• حداکثر به دست آمده در یک شیرجه (تست): ۴۶۰ کیلومتر در ساعت
• برد عملیاتی: ۵۴۵ کیلومتر
• سقف پروازی ۵۵۰۰ متر
• جرم سوخت: ذخیره داخلی ۱۴۸۷ کیلوگرم، در PTB 1732 کیلوگرم
• برد با PTB : در حدود ۱۱۶۰ کیلومتر
• برد بدون PTB : حدود ۵۲۰ کیلومتر
•  زاویه بانک مجاز: ±۷۰ درجه
• زاویه گام مجاز: ± ۶۰ درجه
• حداکثر اضافه بار عملیاتی: ۳G