درگیری بر سر نفت بخش بزرگی از درگیری‌های قرن بیستم را شامل میشد و جنگ های زیادی برای مدیریت و سلطه بر نفت صورت گرفت اما در قرن بیست یکم جنگ اصلی برای مدیریت گاز در جهان است و کشور های تولید کننده گاز همواره در تلاش برای ایجاد وابسنگی کشور های نیازمند به گاز در جهان به خود هستند.
از سیبری غربی تا اروپای شرقی
تولید گاز طبیعی در اتحاد جماهیر شوروی در دهه هفتاد قرن گذشته با اکتشاف مخاذن عظیم در مناطق مختلف سیبری و بعد از کنترل ایالات متحده بر مهمترین میادین و ذخایر نفتی جهان به سرعت شروع به توسعه کرد. شوروی به فکر فعال کردن و بهره برداری از این میادین گازی افتاد و در سال ۱۹۷۸; فکر صادرات گاز به بازار خارجی به ویژه مصرف کنندگان در اروپا آغاز شد.
پروژه ای برای انتقال گاز از میادین در دشت های سیبری غربی به آلمان و از آنجا به چندین کشور اروپایی ایجاد شد.این پروژه در واقع از سال ۱۹۸۲ شروع شد. تا سال ۱۹۸۴، و در طول سال های بعد خطوط انتقال ان تکمیل شد سایر بیشتر خطوط در خاک اوکراین متمرکز باقی ماندند.
با کنترل مهم ترین ذخایر نفتی جهان توسط آمریکا، شوروی به فکر فعال کردن و بهره برداری از کارت گاز افتاد.
از همان ابتدا، پروژه شوروی با مخالفت ایالات متحده آمریکا مواجه شد. دولت رونالد ریگان به سرعت ترس خود را از روی آوردن اروپای غربی به وابستگی به گاز شوروی و ترس از این که مسکو از درآمد حاصل از آن برای اهداف نظامی استفاده کند، در شرایط تشدید درگیری‌های مسلحانه در آن زمان ابراز کرد.
۱.خط لوله نابوکو طرح آمریکایی برای جلوگیری از سلطه گاز ی روسیه
نارضایتی آمریکا از پیوند اقتصاد اروپا با گاز روسیه ادامه یافت، زیرا انرژی ستون فقرات اقتصاد است و چنین پیوندی موجب نزدیکی اروپا و منافع آن با سیاست ها و استراتژی های روسیه است و اروپای غربی را از اتحاد با ایالات متحده دور می کند. روابط خود را با رقیب روسیه تقویت کند.
ایده پروژه خط لوله گاز، معروف به “نابوکو” در سال ۲۰۰۲ ایجاد شد. این خط لوله جایگزینی برای خطوط لوله گاز روسیه، با انتقال گاز از منابع آن در آسیای مرکزی، به ویژه از ترکمنستان،اذربایجان، ازبکستان و قزاقستان، از طریق دریای خزر و ترکیه به سمت اروپا.
واکنش روسیه به این پروژه مستقیماً از طریق امضای قراردادهای انحصاری توسط غول گازی روسیه، گازپروم، با کشورهای تولیدکننده گاز در آسیای مرکزی صورت گرفت و به این ترتیب گاز ترکمنستان از نظر حق انتفاع، استخراج و حمل و نقل تقریبا روسی شد. پروژه حتی قبل از اینکه متولد شود امکان سنجی خود را از دست داد
۲.کریدور گاز جنوبی وتلاش ترکیه و اذربایجان برای همکاری بلند مدت
از دیدگاه آمریکا، میزان سهم خط TANAP در مقایسه با سهم سبد گازی روسیه که به قاره اروپا سرازیر میشد، ناچیز باقی ماند، به‌ویژه با شروع پروژه های گازی نورد استریم و تورم استریم. در سال ۲۰۱۸، کل صادرات گاز روسیه به قاره اروپا به ۲۴۳ میلیارد متر مکعب رسید که حدود یک سوم واردات گاز این قاره را تشکیل میداد. تلاش ها برای ایجاد منابع جدید که به کاهش این درصد کمک می کند ادامه یافت و در اینجا اکتشافات گاز در شرق مدیترانه پدیدار شد و امکان صادرات آن به قاره اروپا به عنوان یکی از گزینه های مناسب بود.
۳.خطوط لوله انتقال گاز مدیترانه
۴.جریان شمالی یا خطوط انتقال گاز نورد استریم
در دسامبر ۲۰۱۹؛ کنگره آمریکا با اعمال تحریم ها علیه پروژه «نورد استریم ۲» به منظور جلوگیری از فعالیت شرکت های اروپایی در آن موافقت کرد و مسکو نیز از ادامه کار روی این پروژه خبر داد.
خط لوله گاز نورد استریم ۲
۵.خط لوله روسیه از دریای سیاه و ترکیه به سمت اروپا «جریان ترکیه»
۶.خط لوله Power of Siberia (Power of Siberia)
آفریقا
خط لوله گاز ترانس مدیترانه
- طول: ۲۴۷۵ کیلومتر (۱۵۳۸ مایل)
- ظرفیت: ۹۲ میلیون متر مکعب (۳.۳ میلیارد فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۱۹۸۳
- در تصویر بنفش رنگ
خط لوله ترانس-مدیترانه خط لوله انتقال گاز طبیعی به طول ۲۴۷۵ کیلومتر است، که از شهر حاسی الرمل، در کشور الجزایر آغاز شده و پس از گذر از کشور تونس، سپس دریای مدیترانه در شهر مینربو، در کشور ایتالیا پایان می‌یابد. ظرفیت انتقال گاز طبیعی این خط لوله روزانه معادل ۸۰ میلیون متر مکعب می‌باشد.
خط لوله گرین‌استریم : خط لوله انتقال گاز طبیعی به طول ۵۲۰ کیلومتر است، که از لیبی آغاز شده و پس از گذر از زیر دریای مدیترانه، در شهر گلا، در کشور ایتالیا پایان می‌یابد. ظرفیت انتقال گاز طبیعی این خط لوله روزانه معادل ۳۰ میلیون متر مکعب می‌باشد.در تصویر بالا خط لوله سبز رنگ
خط لوله گاز ترانس-صحرا خط لوله انتقال گاز طبیعی به طول ۴۱۲۸ کیلومتر است، که از نیجریه آغاز شده و پس از عبور از نیجر، در الجزایر پایان می‌یابد. ظرفیت انتقال گاز طبیعی این خط لوله روزانه معادل ۸۰ میلیون متر مکعب می‌باشد.در تصویر بالا خط لوله قرمز رنگ
خط لوله مدگاز خط لوله انتقال گاز طبیعی به طول ۷۵۷ کیلومتر است، که از شهر حاسی الرمل، الجزایر آغاز شده و در آلمریا، اسپانیا پایان می‌یابد. ظرفیت انتقال گاز طبیعی این خط لوله روزانه معادل ۲۰ میلیون متر مکعب می‌باشد. در تصویر ابی رنگ
خط لوله های آسیا و اقیانوسیه
خط لوله گاز غرب به شرق
- طول: ۱۸۸۵۴ کیلومتر (۱۱۷۱۵ مایل)
- ظرفیت: ۸۲ میلیون متر مکعب (۲.۹ میلیارد فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۲۰۰۵
شامل چهار خط لوله است که بین سین کیانگ در غرب چین تا شانگهای در شرق امتداد دارد.
خط لوله گاز مومبا به سیدنی
- طول: ۲۰۸۱ کیلومتر (۱۲۹۳ مایل)
- ظرفیت: ۱۳ میلیون متر مکعب (۴۶۳ میلیون فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۱۹۷۶
از میدان های گازی در جنوب استرالیا تا سیستم های توزیع گاز در سیدنی، نیوکاسل، ولونگونگ و کانبرا اجرا می شود.
خط لوله نفت Capline
این خط لوله که از پاکوتا، ایلینوی تا سنت جیمز، لوئیزیانا در ایالات متحده امتداد دارد و قرار است در سال ۲۰۲۲ افتتاح شود، ظرفیت ۳۰۰۰۰۰ بشکه در روز و طول کل ۱۰۱۷ کیلومتر (۶۳۲ مایل) خواهد داشت.
خط لوله زغال سنگ به گاز سین کیانگ
از منطقه خودمختار سین کیانگ تا شائوگوان، گوانگدونگ، چین اجرا می شود. ظرفیت آن ۸۲ میلیون متر مکعب (۲.۹ میلیارد فوت مکعب) در روز و طول کل آن ۸۳۷۲ کیلومتر (۵۲۰۲ مایل) است. قرار بود این خط لوله در سال ۲۰۲۱ عملیات خود را آغاز کند.بازارهای بزرگ مصرف کننده گاز به وجود آمده است. از ژاپن تا تایوان و اروپا؛ گاز کمترین آلودگی را د
خطوط لوله گاز قاره آمریکا
خط لوله گاز راکیز اکسپرس
- طول: ۲۷۰۲ کیلومتر (۱۶۷۹ مایل)
- ظرفیت: ۱۰۲ میلیون متر مکعب (۳.۶ میلیارد فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۲۰۰۹
این خط لوله یکی از بزرگترین خطوط لوله گاز طبیعی است که تاکنون در آمریکای شمالی ساخته شده است. از کوه های راکی در کلرادو تا شرق اوهایو کشیده شده و از هشت ایالت ایالات متحده عبور می کند.
خط لوله گاز GASBOL
- طول: ۳۱۵۰ کیلومتر (۱۹۵۷ مایل)
- ظرفیت: ۳۰ میلیون متر مکعب (۱.۰۶ میلیارد فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۱۹۹۹
GASBOL که با نام خط لوله بولیوی-برزیل نیز شناخته می شود، طولانی ترین خط لوله گاز طبیعی در آمریکای جنوبی است.
خطوط لوله گاز در اروپا
خط لوله گاز یامال-اروپا
- طول: ۱۶۶۰ کیلومتر (۱۰۳۱ مایل)
- ظرفیت: ۹۰ میلیون متر مکعب (۳.۲ میلیارد فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۲۰۰۶
گاز را از شبه جزیره یامال روسیه به مصرف کنندگان اروپایی در سراسر روسیه، بلاروس، لهستان و آلمان و سایر کشورها حمل می کند.
خط لوله گاز یونان-ایتالیا
- طول: ۸۰۰ کیلومتر (۴۹۷ مایل)
- سال شروع: ۲۰۱۰
این یک خط لوله گاز طبیعی خشکی و دریایی است که از یونان به منطقه آپولیا در جنوب شرقی ایتالیا می رود.
خاورمیانه و آفریقا
خط لوله گاز ترانس مدیترانه
- طول: ۲۴۷۵ کیلومتر (۱۵۳۸ مایل)
- ظرفیت: ۹۲ میلیون متر مکعب (۳.۳ میلیارد فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۱۹۸۳
آسیا و اقیانوسیه
خط لوله گاز غرب به شرق
- طول: ۱۸۸۵۴ کیلومتر (۱۱۷۱۵ مایل)
- ظرفیت: ۸۲ میلیون متر مکعب (۲.۹ میلیارد فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۲۰۰۵
شامل چهار خط لوله است که بین سین کیانگ در غرب چین تا شانگهای در شرق امتداد دارد.
خط لوله گاز مومبا به سیدنی
- طول: ۲۰۸۱ کیلومتر (۱۲۹۳ مایل)
- ظرفیت: ۱۳ میلیون متر مکعب (۴۶۳ میلیون فوت مکعب) در روز
- سال شروع: ۱۹۷۶
از میدان های گازی در جنوب استرالیا تا سیستم های توزیع گاز در سیدنی، نیوکاسل، ولونگونگ و کانبرا اجرا می شود.
خط لوله زغال سنگ به گاز سین کیانگ
از منطقه خودمختار سین کیانگ تا شائوگوان، گوانگدونگ، چین اجرا می شود. ظرفیت آن ۸۲ میلیون متر مکعب (۲.۹ میلیارد فوت مکعب) در روز و طول کل آن ۸۳۷۲ کیلومتر (۵۲۰۲ مایل) است. قرار بود این خط لوله در سال ۲۰۲۱ عملیات خود را آغاز کند.
توسعه خط لوله نفت و گاز چین به طول ۳۲۸۰۰ کیلومتر (۲۰۳۸۱ مایل) بالاترین میزان در جهان است. طبق گزارش Global Energy Monitor، PipeChina که به طور رسمی به عنوان شبکه خطوط لوله نفت و گاز چین شناخته می شود، به زودی به بزرگترین سازنده خطوط لوله گاز در جهان تبدیل خواهد شد.
