گزینههای اردوغان برای غلبه بر وضعیت کنونی
“افشار سلیمانی”سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در تشریح دلایل و ابعاد تشدید بحران اقتصادی ترکیه و تاثیر آن بر وضعیت این کشور در گفتوگویی اظهار کرد: ظاهر قضایا حاکی از آن است که تحولات اخیر ترکیه ریشه اقتصادی دارد اما بدون تردید نمیتوان دلایل سیاسی را در این بین نادیده گرفت. اقتصاددانها کاهش نرخ بهره را دلیل اصلی وضعیت نامناسب اقتصادی در ترکیه میدانند و برخی دیگر بحث بورس و بههمریختگی در آن را علت اصلی میدانند. در این میان، کسانی هم وجود دارند که طرفدار این وضعیت هستند و معتقدند این روند میتواند به جذب توریسم منجر شود، اما در نهایت ما شاهد نارضایتی مردم از وضعیت اقتصادی ترکیه هستیم. به لحاظ خارجی فکر میکنم دیدگاه اردوغان که برخی آن را نوعثمانیگری میدانند، باعث شده است که هزینه زیادی به بدنه اقتصادی ترکیه تحمیل شود. بهرغم اینکه باید توجه شود تنشهای ترکیه با آمریکا و روسیه توانسته فشارهای اقتصادی شدیدی به آنکارا تحمیل کند، معتقدم بخش دیگری از این مسائل به داخل برمیگردد.
وی ادامه داد: پس از کودتای جولای ۲۰۱۶ شاهد آن بودیم که برخوردهای پلیسی در داخل ترکیه افزایش پیدا کرد و همین مسأله به دلیل جو ناپایدار داخلی و مشکلات عدیدهای که در سیاست خارجی ترکیه به وجود آمد، باعث شد تا سرمایهگذاران خارجی از ترکیه خارج شوند. این وضعیت پس از آنکه سیاست خارجی ترکیه به سمت ماجراجویی در آفریقا، قفقاز، خاورمیانه و سایر نقاط پیش رفت، تشدید شد و تمامی این موارد موجب شد تا اردوغان نتواند الگوی دولت رفاه را که وعده داد بود پیگیری و عملیاتی کند. بر این اساس تمام مشکلات به یک انباشت سیاسی منجر شد که خروجی آن بر اقتصاد ترکیه تأثیر گذاشت. در این میان با توجه به وضعیت فعلی، برخی از احزاب ترکیه مانند حزب جمهوریخواه خلق اعلام کردند که اردوغان باید انتخابات زودهنگام برگزار کنند اما رئیسجمهوری ترکیه با این موضوع مخالفت کرده است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: برخی دیگر از مخالفان داخلی حزب عدالت و توسعه هم میگویند همین حالا باید انتخابات برگزار شود که احمد داوود اوغلو، نخستوزیر و وزیر خارجه پیشین ترکیه یکی از همین افراد است. اگر اردوغان نتواند برای این مشکل چاره جدی پیدا کند، بدون تردید مشکلات زیادی ترکیه را احاطه خواهد کرد و از این منظر کنترل وضعیت فعلی برای حزب عدالت و توسعه سخت خواهد بود. اردوغان باید بتواند سیاست خارجی خود را از وضعیت تهاجمی خارج کند تا مانع هزینههای بیشتر در این عرصه شود. در این میان عدهای معتقدند حزب عدالت و توسعه به دنبال نگاه به خارج از این کشور است تا بتواند مشکلات اقتصادی خود را حل و فصل کند اما توجه داشته باشید که گزینههای اردوغان برای برونرفت از این مسأله زیاد نیست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: واقعیت این است که ترکیه از یک سو به آمریکا نیاز دارد و از سوی دیگر هم این کشور رابطه مستحکمی با روسیه دارد. من فکر میکنم اردوغان به دنبال تنشزدایی با کشورهای منطقه مانند امارات، عربستان و حتی رژیم صهیونیستی است تا بتواند سرمایه خارجی به ترکیه جذب و تزریق کند اما او باید از منظر سیاست داخلی و خارجی اوضاع را کنترل کند که فکر نمیکنم چنین اقدامی چندان دشوار به نظر برسد. ترکیه نباید بر سیاستهایش پافشاری کند اما از سوی دیگر باید توجه داشت که آنکارا هر از چندگاهی راهبردهای خود را تغییر میدهد تا بتواند اوضاع را به نحو و نفع خود کنترل کند. به عنوان مثال ترکیه جنگنده روسیه را مورد هدف قرار میدهد اما نمیگذارد قطع ارتباط حاصل از این اتفاق بیش از چند ماه به طول بینجامد. به این ترتیب در نهایت باید دید که این سیاستها چقدر دوام میآورد و چگونه حزب عدالت و توسعه میتواند بر بحران اقتصادی فعلی فائق آید.