04:59

1403/08/14

اخبار جبهه مقاومت

به هوش باشید؛ قیچی نشوید از بحران اوکراین تا برجام

به هوش باشید؛ قیچی نشوید!

به قلم سیدقائم موسوی

همگان بر این باورند، با فروریختن دیوار برلین و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی؛ ستیزِ «جنگ سرد» پایان یافت. اگر اینگونه باشد آنچه در بروکسل میان نمایندگان آمریکا و همپیمانانش با روسیه در مورد «معمای امنیت» پیرامون اوکراین می گذرد؛ چیست؟

«ناتو» مهمترین نهاد نظامیِ برساخته علیه شوروی، با استراتژی درهای باز، سودای عضویت اوکراین در این نهاد دارد و روسیه؛وارث ابرقدرت شرق، آن را نقض آشکار حریم امنیتی خودش و تهدیدکنندۀ رویکرد «سیاست خارجی نزدیک»ش می داند.

امنیت بویژه در عرصۀ بین الملل، برای خودش؛ معمایی است. کشوری برای حفظ یا تقویت امنیتش به تکافو می افتد، اما جواب معکوس می گیرد. نه تنها ضریب ایمنی اش بیشینه نمی شود؛ رقیبانش را نیز به صرافت می افتند. همین دغدغه موجب تلاش رقبا برای افزودن بر امنیت شان می شود. در عمل کمکی به امنیت کشور نشده است.

به عبارتی افزایش ضریب ایمنی؛ با خودش کسری از ناامنی را به همراه دارد. برداشت کشور رقیب از این افزایش، نوعی در خطر افتادن امنتیش است و چرخه ای از ناامنی تازه، ایجاد می کند.

سنخیت بحران اوکراین و استراتژی های طرفین برای حل و فصل آن نیز در حال و هوای جنگ سرد سیر می کند. آمریکا با اتکاء به آموزۀ امنیت دسته جمعی و توسل به همه با هم و اصل «حمله به یکی؛ حمله به همه» قصد تقابل با تهاجم احتمالی روسیه به اوکراین دارد.

روسیه اما همچنان به شکل سنتی و با اهرم الحاق و ضمیمه کردن زمین و طاق زدن بحران ها با یکدیگر بنا دارد از پیوستن اوکراین به ناتو ممانعت بورزد.

بحران اوکراین قابلیت برجسته شدن در حد و اندازۀ بحران کوبا را دارد. ظاهراً مواضع طرفین سخت است.

برای پوتین مسئله حیاتی و عینی است. او گذشته از درکِ امنیتیِ حضور ناتو بیخِ گوش خودش، دو سودای دیگر را هم محک می زند. یکی؛ چقدر ممکن است روسیه را به طراز شوروی برگرداند؟ و دیگری؛ اینکه آمریکای پس از ششم ژانویه 2021 (حملۀ هواداران ترامپ آنارشیست به کنگره) دیگر آمریکای سابق نیست.

شاید مایل به مطالعه بیشتر باشید :غرب آفریقا، درگیر موج جدیدی از کودتاهای نظامی

نوع مواجهۀ غرب با بحران اوکراین، چشم انداز حرکت های بعدی پوتین به عنوان شطرنج بازی ماهر را در صفحۀ نظم بین المللی مشخص خواهد کرد.

البته به نظر می رسد پوتین بنا دارد مهره ها و طرح ها را در حالت شناوری قرار دهد تا بتواند از رویارویی نهایی اجتناب بورزد. او بخوبی می داند آمریکا، چین را خطر در اولویت تری نسبت به روسیه می بیند و بر همین اساس نمی خواهد ترتیب اولویت ها را به هم بریزد. چالش غرب و چین و فرسایش توانمندی های آنان علیه یکدیگر، کمک شایانی به روسیه و کشورهایی از جمله هند و ژاپن و کره خواهد کرد.

شاید مایل به مطالعه بیشتر باشید :احیای برجام در این مقطع زمانی به سود روسیه نیست، وقت امتیازگیری ایران فرا رسیده

این مناقشه قابلیت دردسرِ کلی برای جهانیان و نگرانی اختصاصی برای ایرانیان را توأمان دارا می باشد. آنچه در بروکسل می گذرد، نسبت نزدیکی به جست و خیز مذاکراتی وین دارد.

کسر زیادی از ایرانیان از نقش پررنگ روسیه در مذاکرات احیای برجام دلهره دارند. آنها به خوبی واقف اند که «گربه محض رضای خدا موش نمی گیرد».هراسی که بهمنی از تجربه های شوم تاریخی آن را تغذیه می کند.

تناقض رفتار روسیه در مذاکرات برجام و احیاء آن، اگر چه به ماهیت نگاه به غرب دولت روحانی نسبت داده می شود اما مسئله فراتر از این نگرش سطحی است.

روسیه به خوبی می دانست که ارادۀ مذاکرات برجامی ورای دولت و از جنس حاکمیتی است. کلیت رویکرد حاکمیت هم برای شان مبرهن بود.

مسئله این است که نگاه روسیه به ایران استراتژیک نیست و از چارچوبی موازنه ای، تاکتیکی و ابزار توازن برخوردار است. به عبارتی نفش فعال روسیه در وین و دعوت از آقای رئیسی و همچنین صحبت از فروش جنگ افزارهای پیشرفته بیشتر مکانیزمی برای بالانس رابطه اش با غرب و افزایش ضریب امتیازگیری است تا تعمیق روابط با جمهوری اسلامی و حمایت از ایران. روسیه رفیق نیمه راه و بشدت اهل چاخان کردن است.تردیدی نیست که به ایران جنگ افزار متعارفِ تعیین کننده نخواهد فروخت.

 

جمهوری اسلامی با درکِ این ظرافتها، بایستی به شدت مواظب باشد میان لبه های قیچیِ چالش های شرق و غرب قرار نگیرد.عاجل ترین آن پرهیز از مذاکرات نیابتی است.

 

چالش های کنونی روسیه و غرب ترکیبی از فرصت و تهدید است. فرصت رهایی از بحران درازدامن هسته ای و تحریم های ویرانگر ناشی از آن، فاصله از وابستگی بی حاصل به شرق، ایجاد نوعی بالانس در سیاست خارجی و خطرِ بازی خوردن از روسیه و استمرارِ اعتبار کارتِ ایران برای این کشور در چانه زنی با غرب! مشخصاً تاخت زدن برجام با بحران اوکراین!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

اخبار جبهه مقاومت